Şeker Tüketimi ve Metabolizma Üzerine Etkileri
Şeker; ticari olarak şeker pancarı, şeker kamışı veya nişastalı tahıllardan elde edilen bir bileşiktir. Günlük diyetle tüketilen toplam şeker miktarını besinlerin doğal olarak yapısında bulunan ve besinlerin işlenmesi sırasında ilave edilen (eklenen şeker) şeker oluşturur.
Şeker ve şekerli yiyeceklerin fazla miktarda tüketimi, vücuda gereksinim duyulan enerji miktarından daha fazlasının alınmasına ve vücut ağırlığının istenmeyen ve kontrolsüz şekilde artmasına sebep olmaktadır. Ayrıca günlük beslenme rutininde oldukça fazla yer alan şekerli besinlerin tüketimi ile birlikte, besleyici ve vücut için gerekli olan besinlerin yeterli düzeyde tüketilemediği görülmektedir.
Ayrıca şeker ve ilave şeker içeren besinlerin fazla miktarda tüketimi çeşitli rahatsızlıklara da sebep olabilmektedir; başta obezite olmak üzere, kardiyovasküler hastalıklar, diş çürükleri, bazı kanser türleri, tip 2 diyabet ve bazı metabolik sorunlar gibi…
Bu sebeple, özellikle yaşamın ilk çağlarındaki dönemlerinde olan bebekler ve çocukların şekerli besinlerle olabildiğince geç yaşta tanışması önerilir. Bebeklere 2 yaşa kadar şeker/şekerli yiyecek ve içecek verilmemeli, çocukların da şeker ihtiyacının çoğunlukla doğal şeker kaynaklarından giderilmesi sağlanmalıdır. Günlük beslenme rutinimize daha çok içeriğinde doğal olarak şeker bulunan besinleri dahil etmemiz önerilir. Örneğin meyveler, tahıllar, nişastalı sebzeler gibi..
İlave edilen şeker olarak nitelenen toz şekerin ise tüketimi sınırlandırılmalıdır. Günlük enerjinin şekerden gelen kısmının %10’unu geçmemesi, hatta % 5’in altında olması hedeflenmelidir. Buna örnek olarak, 1 küçük porsiyon tatlı, hamur işi veya yaklaşık 1 su bardağı kadar şekerli içecek tüketimi verilebilir. Her yaştan bireyin şeker tüketimi ile alakalı önerilere güvenilir kaynaklardan ulaşabilmesi ve beslenme uzmanları tarafından kontrolü sağlanan sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanımları ile toplumsal olarak şeker tüketiminin sağlık üzerine olumsuz etkileri konusunda bilinçlenebileceğimize inanıyorum.
Diyetisyen Hilal Yaman
MK Psikoloji ve Diyet Kliniği – Isparta Merkez
